19 Август

Sticky

ОНА ТИЛИ ЎҚУВ ФАНИ СОАТЛАРИНИ ҚИСҚАРТИРИШ ЭМАС, КЎПАЙТИРИШ КЕРАК!

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Р.А.Йўлдошев, п.ф.н., Ўзбекистон Республикасида химат кўрсатган халқ таълими ходими Ўзбекистон Республикасининг «Давлат тили ҳақида»ги Қонуни қабул қилинган кундан, истиқлолнинг дастлабки қадамларидан эътиборан умумий ўрта таълим мактабларида она тили таълимининг сифати ва самарадорлигини ошириш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбек тилининг давлат тили сифатидаги нуфузи ва мавқеини тубдан ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2019 йил 21 октябрь ПФ-5850-сонли Фармонининг ижроси масалага ўта жиддийлик ва масъулият билан қарашни тақозо этди. Шунга кўра ҳам бугунги кунда она тили дарсларида нутқ ўстиришнинг ўзи кифоя қилмайди: нутқ маданитини ривожлантириш асосий мақсадга айланиши керак. Ушбу мақсадни рўёбга чиқариш учун эса, бир томондан, назарий маълумотларни бойитиш, иккинчи томондан, тегишли...

12 Август

0 Comments

Sticky

“ТАНҲО ҚАЙИҚ” ҲАЙРАТЛАРИ

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text] Шоҳрух АБДУРАСУЛОВ ЎзР ФA Санъатшунослик институти таянч докторанти (PhD) Ўзбекистон халқ ёзувчиси Эркин Аъзам асари асосида суратга олинган “Паризод” фильмини илк дафьа кўрганимда, анча вақт саволлар гирдобида гарангсиб юрдим: “Бу қизнинг табиати ғалати-ку!”, “Нега тил-забони йўқ?”, “Инсон қавмиданми ўзи? Ё...

12 Август

0 Comments

Sticky

ЭРКИН АЪЗАМ АСАРЛАРИ ЛЕКСИКАСИДАГИ БАЪЗИ СЎЗЛАРНИНГ АДАБИЙЛАШУВИ ХУСУСИДА

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Ҳасанов Абдуманнон Мажидович, ТошДЎТАУ таянч докторанти. abdumannon293167@mail.ru, +99894 416 88 04 Аннотатсия. Бу мақолада Эркин Аъзамнинг “Ёзувчи” ва “Аралашқўрғон” ҳикояларидаги адабий тилда оммалашмаган баъзи сўзлар таҳлилга тортилган. Мазкур сўзларнинг тил лексикасини бойитишдаги имкониятлари ҳақида мулоҳазалар билдирилган. Адиб ижодининг лингвистик жиҳатдан ўрганилишига доир тавсиялар берилган. Калит сўзлар: диалектизм, лексика, лексик бойиш, сўз қўллаш, тилнинг ривожланиши, бадиий асар тили, меъёрлашув, ифода имконияти. Ҳар бир тилнинг тараққиёти кўп жиҳатдан унинг яратувчиси ва истеъмолчиси бўлган миллатнинг маънавий, маданий, адабий, ижтимоий, тарихий, сиёсий фаолиятига боғлиқ[1]. Айниқса тилнинг лексик сатҳи халқ ҳаётидаги ҳар бир ўзгаришни ўзида акс эттирувчи кўзгу каби ижтимоий-тарихий аҳамиятга эга. Ҳозирги замон ўзбек адабий тилининг...

12 Август

0 Comments

Sticky

ТАФАККУР ТАРОЗИБОНИ

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Шундай инсонлар бўладики, улар билан замондош бўлганинг билан бир карра, агар заминдош ҳам бўлсанг икки карра қалбингда ғурур ҳиссини туясан киши. Ўзбекистонимизнинг сўлим гўшаларидан бири Бойсундан чиққан Шукур Холмирзаев, Эркин Аъзам, Усмон Азимовларга ишора қилаётганимизни сезган бўлсангиз керак. Бугунги кунда ўзбек адабиётининг залворли юкини елкасида кўтарган ва кўтараётган мазкур адибларнинг маънавиятимиз тараққиётида улкан ҳиссаси бор. Улар ижодиётини ўрганиш, асарларини оммалаштириш ва тарғиб қилиш бурчдорлик туйғусидир. Қолаверса, маънавий фарз, маърифий қарзимиздир. Президентимиз ибораси билан айтганда, адабиётнинг таъсирчан кучидан фойдаланиш, одамлар қалбига йўл топиш ва уларни эзгу мақсадлар сари илҳомлантириш бугуннинг ҳам долзарб муаммоларидандир. Худди шу талаб йўсинида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг...

11 Август

0 Comments

Sticky

ЭРКИН АЪЗАМ УСЛУБИНИНГ ЎЗИГА ХОСЛИГИ ВА ЮМОР

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text] АХМЕДОВА ШОИРА НЕМАТОВНА, филология фанлари доктори, профессор (БухДУ) тел: 91-4026654; e-mail: axxxmedova@mail.ru Ҳажвий руҳ, рамзийлик, нозик киноя ва енгил юморга асосланган ифода услуби ёзувчи Эркин Аъзам ижоди учун хос бўлган характерли хусусиятлардан биридир. Юмор воқеликни объектив тасвирлашга, асарга ҳаётбахш руҳ беришга, шу билан бирга, китобхонга бадиий-эстетик завқ бағишлашга, айни пайтда, уни тарбиялашга, ўз навбатида ёзувчига ҳаёт қусурлари ҳақида самимий, дўстона сўзлашга имкон беришга йўл очади. Кулги яратиш ёзувчидан сўзамоллик, адабий ва жонли тил ҳамда халқ оғзаки ижоди имкониятларини мукаммал билиш масъулиятини талаб этади. Ўз ўрнида қўлланган юмор асар учун поэтик жило ҳисобланади. Эркин Аъзам ижодида юмор...

27 Июль

0 Comments

Sticky

ОНА ТИЛИ ТАЪЛИМИ МАЗМУНИДА ГРАММАТИЗМ

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Р.А.Йўлдошев, п.ф.н., Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган халқ таълими ходими, пенсионер Методист-олимлар ва амалиётчилар кўпдан бери мактаб она тили таълимида грамматикани ўрганишга нисбатан бир-бирига яқин ёки бутунлай қарама-қарши фикрлар билдириб келадилар. Бундай фикрлар ушбу масаланинг ягона ечими топилмаётганидан, унинг маълум даражада чигал эканлигидан далолат беради. Методика илмида ҳам, давлат ҳужжатларида ҳам (ўқув фани давлат таълим стандарти, ўқув дастури) грамматикани қай даражада ва ҳажмда ўргатиш кераклиги борасида турли тавсиялар баён қилинади. Масалан она тили таълими мазмуни ўзбек тилшунослигининг умумий асосларини ўргатиш устуворлигида белгиланадими ёки грамматика нутқ ўстиришга бўйсундириладими, деган саволга жавоб топиш билан боғлиқ. Баъзи манбаларда[1] тилшунослик фанининг умумий асосларини ёшларга ўргатиш она тили таълими...

26 Июль

0 Comments

Sticky

АЛБАТТА, МУТОЛАА ЭТИНГ ВА МУШОҲАДА ҚИЛИНГ!

Posted by Rahimboy

in Турли мавзуда

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Шундай мақолалар бўладики, унда муайян тизимга дахлдор муҳим ва долзарб муаммоларга жавоб изланган бўлади. Айни пайтда унинг ечимлари, истиқболли режалар билан боғлиқ ҳолда асосланган бўлади. "Халқ сўзи"нинг 24 июль сонида чоп этилган "Билимга асосланган жамиятни шакллантиришда Ўзбекистон ташлаётган дадил қадамлар" номли институтимиз ректори, профессор Умурзаков Ўктам Пардаевич қаламига мансуб бўлган мақола худди шундай нисбатга лойиқдир. Ушбу кўламдор, салмоқли мазмунга эга бўлган мақолани таъбир жоиз бўлса, илмга йўлланма ва маърифатга қўлланма дейиш ўринлидир. Давлатимиз раҳбарининг фан мутахассислари билан учрашувларида, парламентга мурожаатномаларида ва бошқа тарихий ҳужжатларда илгари сурган ғоя ва концепцияларидан руҳланиш ва озиқланиш асосида ёзилган ушбу мақолани талабалардан тортиб профессор ўқитувчиларгача...

18 Июль

0 Comments

Sticky

Муҳокамалар марказида она тили

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text] “Шеъриятга ошно хушхулқ, фақиҳ обрўли, грамматикани касб қилган аҳмоқ бўлади” (Араб халқ мақоли) Эҳтирослар қизғинлиги масала муҳимлигига тескари нисбатда Бугунги пандемия шароитида она тили таълими ҳақидаги баҳс-мунозаралар бир қарашда кишига эриш туюладиган масала. Аммо пандемия ўтиб кетади, она тилимиз эса ҳар доим биз билан бирга. Бу – кўҳна ва ҳамиша навқирон мавзу. Бундан ўн йиллар бурун мен она тили таълимидаги ҳозир гапирилиши кўпчилик учун урф бўлган, керак бўлса, ўзини оммага танитиш, омманинг эътиборини тортиш воситасига айланган муаммолар ҳақида ёза бошлаганимда, “бир ўзингиз куйиниб, ўз ёғингизга қовриляпсиз, ёлғиз отнинг ...

18 Июль

0 Comments

Sticky

Zamonaviy o’qituvchi qanday bo’lishi kerak?

Posted by Rahimboy

in Savod va saboq

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text] Xo’jaliyeva Ma’muraxon Toshkent viloyati Parkent tumani 24-sonli maktab ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi Ta’lim tizimida amalga oshirilayotgan islohotlarning muvaffaqqiyati oqituvchi kadrlarning kasb mahorati va savodxonligiga bevosita bog’liq. O’qituvchi-pedagogik-psixologik jihatdan o’z ixtisosligi bo’yicha maxsus ma’lumotga ega, kasbiy tayyorgarlikka va yuksak axloqiy fazilatlarga ega, ta’lim muassasalarida faoliyat ko’rsatuvchi shaxsdir. Dars- ta’lim jarayonining asosiy tashkiliy usuli bo’lib, unda sinf dars tuzilishining barcha xususiyatlari aks etadi. Darsda o’qituvchi rahbarligida har bir o’quvchining bilim olish imkoniyatlari hisobga olinadi. Bugungi kunda biz g’aroyib bir davrda yashayapmiz. Atrofimizdagi olam juda tez sur’atlarda tanib bo’lmas darajada o’zgarib boryapti. Shuning uchun o’sib kelayotgan ishlaydigan o’qituvchi juda ko’p narsalardan xabardor bo’lishi ...

18 Июль

0 Comments

Sticky

НОТИҚЛИК — ҒОЯ БАЙРОҒИ, НУТҚ — МАФКУРА МАЁҒИ

Posted by Rahimboy

in Турли мавзуда

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Суҳбатдошимиз ҳақида: Раҳимбой Жуманиёзов — Ўзбекистoн Республикaси Фaнлaр aкaдемияси мукoфoтининг лaуреaти вa “Энг яxши вoиз” Республикa кўрик-тaнлoвининг сoвриндoри, филoлoгия фaнлaри нoмзoди, доцент, Xaлқaрo Antique world — “Aнтик дунё” ва "Турон" фанлар aкaдемияларининг aкaдемиги. “Xaлқ дaҳoсининг кўзгуси”, “Эски ўзбек ёзуви”, “Xaлқ ижoди – ҳaқ ижoд”, “Ҳaрфлaр тилгa киргaндa”, “Aлифбo”, “Дoнг қoзoнгaн дoстoн”, “Туркий сaвoд”, “Ҳaрфлaр гулшaни”, “Янги aлифбoдaн сaбoқлaр”, “Ғoявий тaрбиядa нoтиқлик сaнъaти”, “Кoмилжoн Oтaниёзoв зaмoндoшлaри xoтирaсидa”, “Янгиликлaр ёзиш вa тaҳрир қилиш”, “Эли эъзoзлaгaн бaxшининг бaxти”, “Нутқий мaҳoрaт”, “Мaънaвият тaрғибoтчиси”, “Тaълим, тaрбия, тaфaккур, тaрaққиёт”, “Муoмaлa мaдaнияти”, “Дил – қулф, тил – кaлит”, "Тошкентдан гапирамиз"(туркий қирoaт қирoли), "Тарғиботчи маҳорати", "Сиз нотиқ бўлмоқчимисиз" нoмли китoблaри...

Author: Rahimboy