29 Апрель

Sticky

SAMIMIYAT SEHRI

(SHoir Muhammad Ismoil she’riyatiga chizgilar) So‘zlash uchun so‘zlash, yozish uchun yozish, qo‘yingki, yig‘lash uchun yig‘lash, hattoki, kulish uchun kulishda ham samimiyat yo‘q. Bu jarayon insonning dil istagidan ko‘ra, g‘ayriixtiyoriy tarzda kechadi. SHundaylar borki, ularning o‘zligida samimiyat, xokisorlik bo‘lganligi uchun so‘zligi ham xuddi shunday. Nazarimda, bu nisbat shoir, noshir, jurnalist Muhammad Ismoilga mosu xos, yarashiqlik libosdir. U ayrimlarga o‘xshab qurgan qasri bilanmas, yashayotgan yarim asri, mazmundor nazmu nasri bilan faxrlanuvchi do‘stlarimizdan. O‘z yurtining qadriga etish, uning o‘tmishi, buguni va ertasiga daxldorlik tuyg‘usini tuyish har bir insonga faxru iftixor baxsh etishi uchunmi vatan haqidagi she’rlarni deyarlik har bir shoir ijodida uchratamiz. Ayni paytda bu...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Buvijonim o‘gitlari

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

Kishining haqidan qo‘rqadigan, qanoat va shukronalik bilan umrguzaronlik etgan ko‘zi ojiz, nobino Roziya ismlik bir kampir bo‘lib uning yolg‘iz bir farzandi bor edi. Ko‘pdan beri uni uylantirib, nevara ko‘rishni xayol qilib yurardi. “Mehribon, onajonim, siz tan ko‘zi bilan emas, aql ko‘zi bilan ko‘p narsani idrok etasiz, tushimda va hushimda ayon bo‘ldi, xonadonimizga sizga kelin, menga qayliq bo‘lib bir mehmon kelishi, so‘ng mezbonga aylanishi haqida bashorat bo‘ldi, deb aytmoqchi bo‘lar, lekin istihola qilardi farzand. Subhidam payti “Nikoh samoda yoziladi, erda o‘qiladi,” degan ilohiydan bir sado keldi, “senga oshiqlikni beraymi, yo ma’shuqlikni?” CHo‘chib tushgan farzand “onamdan so‘rab kelaman, shu paytgacha ularning izmidan...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Ovoz sehri

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

Shunday ovozlar bo‘ladiki, ular davrning zalvorli yuki va zamonning nafasini o‘zida ifoda etadi. Ovoz, avvalombor, Alloh ne’mati. U nafas bilan birgalikda parvarishga muhtoj. To‘g‘ri, ovoz qudrati borasida Alisher Navoiyning mulohazalarini keltirmasdan o‘tolmaymiz. Hazrat “Mahbub ul -qulub” asarlarida “Ko‘ngil quvvati dilnavozdandur Ruh quti xushovozdandur” - deb bejiz yozmaganlar. Ovozning yoqimliligi ko‘ngil tortar bo‘ladi. Uni ichki bir xohish, mayl bilan tinglagingiz kelaveradi. O‘zingiz sezmagan holda, unga ergasha borasiz, rom bo‘lasiz. U sizni asriy va samoviy tuyg‘ularga chulg‘aydi. Ovozning xosiyati va mohiyati borasida islom olamida Dovud alayhissalom, Bilol habash haqida ko‘plab eshitgansiz, ular haqda ko‘plab rivoyatlar o‘qigansiz. Ayniqsa, ikkinchi jahon urushi davrida Levitanning ovozi, axborot...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Muomala madaniyati

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

(Risola) Muqaddima Uchta tushuncha zamon va makon tanlamaydi. Bular so‘zlash, tinglash va anglashdir. Odamzot yaralibdiki, o‘zaro munosabat jarayonida ana shu uch birlikka amal qilib kelinadi. Buning namoyon bo‘lishi har bir xalqning o‘z mentalitetiga mos va xos. O‘zaro munosabat, murojaat qilish jarayonidagi o‘zni tutish va fikr almashuvlar muomala madaniyati tushunchasida uyg‘unlashadi. Munosabat, murojaat, muloqot, munozara, mubohasa, muhokama, mulohaza singari tushunchalarning barchasi muayyan millatning tiynatiga mos bo‘lgan ziynatlar bo‘lib, u etik va estetik me’yorlar, qoidalar bilan amalga oshiriladi. Muloqot qisman monologik, asosan, dialogik, polilogik shaklda bo‘ladi. Boshqacha aytganda, ikki yoki undan ortiq kishilarning o‘zaro munosabatlarida reallashadi. Dunyo go‘zallik qonuniyatlariga binoan qurilarkan, demak, insonnning xulqi va...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Muqallidlik san’ati

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

San’at turlari va shakllarining rivoji dialektik jarayon bo‘lib, ular davrlar o‘tishi bilan o‘ziga xoslik kasb etib, rivojlanib boradi. O‘zbek milliy san’ati tarixida ham xilma-xil janrlar bo‘lganligi ma’lum. Ulardan ba’zilari unutilib ketgan, ayrimlari davr hamda ijtimoiy sharoit taqozosiga ko‘ra, o‘z rivojini to‘xtatgan yoxud tor doirada saqlanib qolgan. Bunga ommaviy qo‘shiqchilik, bir paytlar mashhur va maqbul bo‘lgan qissaxonlik, qissago‘ylik san’atlarining tarixiy taqdirini misol qilib ko‘rsatish mumkin. Mavzuimizga asos bo‘layotgan – muqallidlik ham ana shunday san’at turlaridan biri bo‘lib, u o‘ziga xos tarixga va an’anaga ega. “Farhangi zaboni tojik” (M.1969, 793- bet) kitobida yozilishicha, “muqallid” arabcha so‘z bo‘lib, kishilarning qiliq va so‘zlariga taqlid va...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Tabiat bilan sirlashib

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

So‘z bilan manzaralar yaratiladi, tasavvur va taassurotlar jonlanadi, qalbingiz entikish, hissiyot va cheksiz tuyg‘ular bilan boyiydi. Muhabbatni ham, nafratni ham his etasiz. Bular aslida, so‘zning cheksiz qudratidan, san’atkorning so‘zdan foydalana olish iqtidoridandir. Musavvirning nigohi, “aytar so‘zi” rangorang bo‘yoqlar bilan. Tabiat bilan suhbatlasha oladigan, jamiyat qiyofatini insonlar yuzu ko‘zi orqali tasvirlay oladigan, bo‘yoqlarni o‘z qalb izmiga bo‘ysundirish iste’dodiga ega bo‘lgan rassomlardan biri Ortiqali Qozoqovdir. Ular ijodida muhim va muqim o‘rin tutgan rasmlari ko‘rgazmasi Milliy san’at markazining ko‘rgazmalar zalida bo‘lib o‘tdi. Turli soha vakillari, aniqrog‘i, Ortiqali do‘stimizning muxlislari bilan zal gavjum bo‘ldi. Teleradiokompaniyaning turli kanallaridan kelgan muxbir va sharhlovchilar intervyular olish bilan ovvora...

25 Апрель

0 Comments

Sticky

Ibrat va iftixor maktabi

Posted by Rahimboy

in Arxiv, IJODIYOT

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_single_image image="4839" img_size="full"][vc_empty_space][vc_column_text]Shunday insonlar bo‘ladiki, ularning hayoti ibrat, o‘zlari ham, so‘zlari ham o‘rnak bo‘ladi. Ulardagi ilohiydan berilgan yuksak boshqarish madaniyatiga havas qilasan kishi. Ularning tiynatida olimlik va odamiylik fazilatlari o‘zaro uyg‘un bo‘ladi. Ta’limni ham, tarbiyani ham, muomala va muloqotni ham o‘z joyiga qo‘ya oladi. Hayot yo‘li butun bir jamiyatimizning qalbu qiyofatini o‘zida aks ettira oladi. SHu haqda so‘z ochsam, beixtiyor ko‘p yillar mobaynida ta’lim va tarbiya tushunchalarini taqdiriga aylantirgan, ta’lim tizimida uzoq yillar rahbarlik lavozimlarida ishlab kelgan Risboy Haydarovich Jo‘raevni eng avvalo, tilga olaman. E’zozli ustozimiz qutlug‘ yoshlarga etgan bo‘lsalar-da, ular hamon ilk safda, shogirdlariga o‘rnak va saboq maktabi...

25 Апрель

0 Comments

Sticky

Ismda jism ma’nosi

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

(Navoiy mahoratiga chizgilar) Alisher Navoiy “Xamsa”sining boqiyligiga mezon uning har bir davr uchun umumbashariy mavzularda so‘z aytolgani uchungina emas, balki, har bir misra zamiriga olam-olam ma’no joylay olish iqtidoridandir. Buni birgina “Xamsa ” misolida aytish ham mumkin. Mutafakkirning so‘z sehrini teran his eta olish, so‘zga qat-qat ma’no bag‘ishlash mahorati, har bir badiiy lavha, obraz, detal hamda badiiy san’atlarni asarning g‘oyaviy mazmunini ochishga yo‘naltira olish salohiyati bilan bog‘liq. Biz quyida shoirning poetik iqtidori bilan bog‘liq birgina xususiyat haqida gapirmoqchimiz. Bu- adibning “Xamsa”dagi ko‘pgina obraz nomlariga muhim ijtimoiy-ramziy ma’nolarni singdira olishida, yanada...

25 Апрель

0 Comments

Sticky

Sahnaviy nutq va notiq nutqi ta’sirchanligi hamda poetik xususiyatlarining namoyon bo‘lishida innovatsion texnologiyalarning mohiyati

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

(The essence of innovation technologies in appearing poetic features and the influence of orator speech, scene speech.) Rahimboy Jumaniyozov. Filologiya fanlari nomzodi, “Sahna nutqi” kafedrasi dotsenti Annotatsiya Innovatsiya, pedagogik texnologiya, interaktiv metodlar, kommunikatsiya kabi so‘z va so‘z birikmalari ta’limning deyarlik barcha yo‘nalishlariga kirib borganligi quvonarlidir. Bulardan ko‘zlangan maqsad zamon bilan hamqadamlik va yangiliklarni, ilmiy-nazariy ma’lumotlarni ta’sirchan, tez va oson etkazish muammolarini hal etishdir. Ta’lim-tarbiya ta’sirchanligi taraqqiyotning talabigina bo‘lib qolmay, balki bilim olish, intellektual salohiyatni oshirish, o‘zlashtirish darajasining yuksalishi bilan ham belgilanadi. Ushbu maqolada sahnaviy nutq va notiqlik san’atining o‘ziga xosligi, aktyorlik mahoratini shakllantirishda innovatsion texnologiyalarning o‘rni masalasiga munosabat bildiriladi. Na sovremennom etape v sistemu obrazovaniya...

25 Апрель

0 Comments

Sticky

Rahimboy Jumaniyozov, filologiya fanlari nomzodi, TVXTXQTMOI dotsentining yo‘llangan savollarga javoblari

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

Hozirgi kunda zaxira, vaholanki, putur so‘zlari imlosida hamda Xadicha, Muhammad ismlarining yozilishicha turli xil munozaralar kelib chiqmoqda. Aslida, qaysi variantlar to‘g‘ri hisoblanadi? R.J.: Bu masalaga yondashishda o‘zlashgan so‘zlarning asliyatiga e’tibor qilish muhimmi yoki tilimizdagi ifodalanishiga, ya’ni orfoepik xususiyatlarini nazarda tutish muhimmi degan masalani hal qilish kerak. Odatda, maxsus til komissiyasi kengashidan o‘tib tasdiqlangan, mutaxassislar ko‘rigidan o‘tgan, shu asosda chop etilgan imlo lug‘atlariga tayanish zarur. YUqorida keltirilgan so‘zlarning asliyatiga e’tibor qiladigan bo‘lsak, “zahira” zohir, zuhur, mazhar so‘zlariga o‘zakdosh bo‘lib keluvchi arab tili orqali kirib kelgan so‘z. Uning lug‘aviy ma’nosi paydo bo‘lish, ko‘rinish, namoyon bo‘lish ma’nolariga yaqin. “Zahra” esa o‘t xaltasi,...