19 Август

Sticky

ОНА ТИЛИ ЎҚУВ ФАНИ СОАТЛАРИНИ ҚИСҚАРТИРИШ ЭМАС, КЎПАЙТИРИШ КЕРАК!

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Р.А.Йўлдошев, п.ф.н., Ўзбекистон Республикасида химат кўрсатган халқ таълими ходими Ўзбекистон Республикасининг «Давлат тили ҳақида»ги Қонуни қабул қилинган кундан, истиқлолнинг дастлабки қадамларидан эътиборан умумий ўрта таълим мактабларида она тили таълимининг сифати ва самарадорлигини ошириш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбек тилининг давлат тили сифатидаги нуфузи ва мавқеини тубдан ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2019 йил 21 октябрь ПФ-5850-сонли Фармонининг ижроси масалага ўта жиддийлик ва масъулият билан қарашни тақозо этди. Шунга кўра ҳам бугунги кунда она тили дарсларида нутқ ўстиришнинг ўзи кифоя қилмайди: нутқ маданитини ривожлантириш асосий мақсадга айланиши керак. Ушбу мақсадни рўёбга чиқариш учун эса, бир томондан, назарий маълумотларни бойитиш, иккинчи томондан, тегишли...

27 Июль

0 Comments

Sticky

ОНА ТИЛИ ТАЪЛИМИ МАЗМУНИДА ГРАММАТИЗМ

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Р.А.Йўлдошев, п.ф.н., Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган халқ таълими ходими, пенсионер Методист-олимлар ва амалиётчилар кўпдан бери мактаб она тили таълимида грамматикани ўрганишга нисбатан бир-бирига яқин ёки бутунлай қарама-қарши фикрлар билдириб келадилар. Бундай фикрлар ушбу масаланинг ягона ечими топилмаётганидан, унинг маълум даражада чигал эканлигидан далолат беради. Методика илмида ҳам, давлат ҳужжатларида ҳам (ўқув фани давлат таълим стандарти, ўқув дастури) грамматикани қай даражада ва ҳажмда ўргатиш кераклиги борасида турли тавсиялар баён қилинади. Масалан она тили таълими мазмуни ўзбек тилшунослигининг умумий асосларини ўргатиш устуворлигида белгиланадими ёки грамматика нутқ ўстиришга бўйсундириладими, деган саволга жавоб топиш билан боғлиқ. Баъзи манбаларда[1] тилшунослик фанининг умумий асосларини ёшларга ўргатиш она тили таълими...

18 Июль

0 Comments

Sticky

Муҳокамалар марказида она тили

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text] “Шеъриятга ошно хушхулқ, фақиҳ обрўли, грамматикани касб қилган аҳмоқ бўлади” (Араб халқ мақоли) Эҳтирослар қизғинлиги масала муҳимлигига тескари нисбатда Бугунги пандемия шароитида она тили таълими ҳақидаги баҳс-мунозаралар бир қарашда кишига эриш туюладиган масала. Аммо пандемия ўтиб кетади, она тилимиз эса ҳар доим биз билан бирга. Бу – кўҳна ва ҳамиша навқирон мавзу. Бундан ўн йиллар бурун мен она тили таълимидаги ҳозир гапирилиши кўпчилик учун урф бўлган, керак бўлса, ўзини оммага танитиш, омманинг эътиборини тортиш воситасига айланган муаммолар ҳақида ёза бошлаганимда, “бир ўзингиз куйиниб, ўз ёғингизга қовриляпсиз, ёлғиз отнинг ...

08 Июнь

0 Comments

Sticky

Гуллола ИСАКОВА. ТИЛ – ЖАМИЯТ ТАЯНЧИ

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Она тилида фикрлашга тоза гапиришга, нутқингизни ҳар хил ёт унсурлардан сақлашга ҳаракат қилинг. Қаерда ва ким бўлмасин, она тили камситилишига йўл қуймасин. Тил мавсумий либос эмаски, об-ҳавонинг ўзгаришига қараб алмаштирилса, Онаизор, Ватан, миллат ҳар бири биттадан, Она тили ҳам битта. Агар ўз халқингиз орасида гунгалак-соқов ва ёт бўлишни истамасангиз, она тилини пухта ўрганинг. Бошингизга кўтаринг. Киши бошқа тилда билимли бўла олади, аммо фақат ўз тилида бекаму-кўст бўлиши мумкин. Ғайбулла ас-Салом Тил – муқаддас ва эъзозланган тушунча, ҳар бир инсон учун ўз онаси каби азиз ва мўътабар. Тил – ҳаётнинг бошланиши. Инсон ўз она тили ёрдамида янги тушунчалар ва муносабатларни англай бошлайди. Она...

21 Май

0 Comments

Sticky

Аввал ўзимиз ибрат бўлайлик

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Ўз тилига нописанд бўлиш бефарқликка олиб келади. Лоқайдлик эса барча иллатларнинг урчишига боис бўлади. Унинг қўлланилиш доирасида ўз қоида ва меъёрларига амал қилинишининг назорат этилиши Давлат тилини барча жабҳаларда жиддий тарзда рутбасини, нуфузини оширади. Алишер Навоий номидаги Тошкент Давлат ўзбек тили ва адабиёти университети доценти Муяссархон Сапарниязованинг шу ҳақдаги мулоҳазалари эътиборга моликдир. Марҳамат, мутолаа этинг. Дунё ҳамжамиятидан муносиб ўрин эгаллашни мақсад қилиб қўйган ҳар қайси давлат, аввало ўз халқининг миллий тили ва маданиятини асраб-авайлашга, ривожлантиришга интилади. Бугун юртимиз тарихи, обидалари, бетакрор табиати билан танишиш мақсадида юртимизга хориждан кўплаб сайёҳлар ташриф буюраётгани қувонарли. Улар томонидан ўзбек қадриятларини чуқур ҳурмат ва қизиқиш...

20 Май

0 Comments

Sticky

ЗАХАРОВАНИНГ “ҚУЛОҒИ” ҚАЕРДА?!

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Журналистик нигоҳ тезкорлик, зийраклик, ҳозиржавоблик, аниқлик ва таҳлилий назар билан ажралиб туради. Воқеликка ўз муносабатини билдириш ва умумманфаатни кўзлаш, миллат ва давлат ғояларига садоқат руҳи журналистик позициянинг таркибига киради. Қулоқ ҳам, кўз ҳам ўз вазифасини адо этиши керак, лекин одиллик ва холислик унда устувор туриши зарур. Иқтидорли олим ва журналист Олим Тошбоевнинг мулоҳазалари шу хусусда, миллатимиз кўзгуси бўлган давлат тили хусусида. Марҳамат, танишинг. Россия Ташқи ишлар вазирлиги вакили Мария Захарованинг Ўзбекистонда давлат тилида иш юритиш тўғрисидаги қонун лойиҳаси юзасидан айтган гапларини узоққа мўлжалланган стратегиянинг баёни дейиш мумкин. Ўзбек сўнгги 150 йилда атиги бир марта давлат тилида иш юритишни ният қилган...

19 Май

0 Comments

Sticky

Зар қадрини билган заргар сўзласин

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Зар қадрини заргар билар деган нақлга монанд тарзда айтиш керакки, тил ҳақида ҳам соҳа мутахассисларининг мулоҳазаларига эътиборни қаратиш керак. Дуч келган кишидан, билар билмас, оғзига келганини гапираверадиганлардан жўяли фикр ҳам чиқмайди, аниқ хулоса ҳам. Танқид учун таҳлил керак, таҳлил учун тажриба керак. Тил масаласи жиддийлигини билдик, бунга эътиборини қаратган муҳтарам Президентимизнинг шу хусусда чиқазган тарихий ҳужжатлари асосида амалий ишга киришилаётгани ҳам рост. Акс ҳолда, тил масаласини боис қилиб республикамизда бир оила фарзандларидек яшаётган турли миллатлар орасида нифоқ чиқаишга интилувчи кучларга йўл бериб қўймайлик. Иқтидорли тилшунос Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети ҳузуридаги давлат тилида иш...

19 Май

0 Comments

Sticky

Алжираш ва валжираш ҳам эвида бўлсинда

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Иқтидорли журналист Рустам Иқболнинг мулоҳазалари доим жўяли ва асосли бўлган. Бу гал ҳам шундай бўлди. Хўш, унинг "МАРИЯ ХОНИМ НИМА ДЕЙДИ?" номли мақоласини бир кўздан кечирайлик. Россия Федерациясининг Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби деб тақдим этилаётган Мария Захарованинг даъволарини ҳаммамиз ўқидик, эшитдик, билдик. Нима эмиш, Ўзбекистонда кўпчилик давлат тилида иш юритилишига, бу борадаги қонун талабларини бузганлар учун чоралар кўрилишига қарши эмиш. Рус тилини Ўзбекистонда кенг тарғиб этиш учун Россия ҳукумати яна бир қатор чораларни кўриши керак эмиш ва ҳоказо...

19 Май

0 Comments

Sticky

БУ ИШНИ МАКТАБДАНОҚ БОШЛАШ КЕРАК

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Гап шунчаки бошлашда эмас, қандай бошлашда, мақсадли ҳаракат, натижадор фаолиятда, унинг оқибатини ўйлашда. Тилни она сути билан бирга вужудга киришига эришилгандагина ватанга ҳам, давлат тилига ҳам муҳаббат уйғона боради. Алла ҳам қуруқ сўз эмас, орзулар оҳанги у. Болаликдан уйғотилган меҳр, фикргина ниш уради, самара беради. Хабар.уз сайтида эълон қилинган АКТ вазирининг Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш, давлат тили тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилишини таъминлаш масалалари бўйича маслаҳатчиси Нурулла Абдуллаевнинг мулоҳазалари бу бррада эътиборлидир. БУ ИШНИ МАКТАБДАНОҚ БОШЛАШ КЕРАК «Ўзбек тилининг давлат тили сифатидаги нуфузи ва мавқеини тубдан ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги 2019 йил 21 октябрдаги президент фармони 30 йил олдин қабул қилинган қонунни унутганлар...

18 Май

0 Comments

Sticky

Ўзи маданият ходими бўлиб тилга тош отган кимсанинг қисмати

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Ижтимоий тармоқларда ўзбек миллатини, давлат тилини ҳақорат қилган Самарқандлик шахс қамоққа олингани ҳақида хабар тарқалди.️ Негадир шу тобда Шерали Лойиқнинг ушбу тўртлигини келтиришни лозим топдик. Мансабинг унутсанг, майлига унут, Мартабанг унутсанг, майлига унут. Агар сен унутсанг она тилингни Заҳарга айлансин она берган сут. Она сўзи қўшиладиган тилга муносабат қандай бўлишини англатадиган битик бу. Ҳақорат қилиш унутишдан ҳам изтиробли. Фуқаро Дониёр Якубов ўзи Тайлоқ туман ҳокимлиги маданият бўлимида ишлаб келсада, 2020 йил 15 майда FACEBOOK ижтимоий тармоғидаги “Халқ фикри” номли гуруҳда ўзининг профилидан ўзбек тили ва миллатини камситувчи фикрларни қолдирган. Ушбу ҳолат юзасидан аниқлик киритиш мақсадида ИИБ ходимлари унинг уйига борган вақтида у ИИБ ходимларининг қонуний талабларига...