29 Апрель

Sticky

Ovoz sehri

Shunday ovozlar bo‘ladiki, ular davrning zalvorli yuki va zamonning nafasini o‘zida ifoda etadi. Ovoz, avvalombor, Alloh ne’mati. U nafas bilan birgalikda parvarishga muhtoj. To‘g‘ri, ovoz qudrati borasida Alisher Navoiyning mulohazalarini keltirmasdan o‘tolmaymiz. Hazrat “Mahbub ul -qulub” asarlarida “Ko‘ngil quvvati dilnavozdandur Ruh quti xushovozdandur” - deb bejiz yozmaganlar. Ovozning yoqimliligi ko‘ngil tortar bo‘ladi. Uni ichki bir xohish, mayl bilan tinglagingiz kelaveradi. O‘zingiz sezmagan holda, unga ergasha borasiz, rom bo‘lasiz. U sizni asriy va samoviy tuyg‘ularga chulg‘aydi. Ovozning xosiyati va mohiyati borasida islom olamida Dovud alayhissalom, Bilol habash haqida ko‘plab eshitgansiz, ular haqda ko‘plab rivoyatlar o‘qigansiz. Ayniqsa, ikkinchi jahon urushi davrida Levitanning ovozi, axborot...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Муомала маданияти

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

(Рисола) Муқаддима Учта тушунча замон ва макон танламайди. Булар сўзлаш, тинглаш ва англашдир. Одамзот яралибдики, ўзаро муносабат жараёнида ана шу уч бирликка амал қилиб келинади. Бунинг намоён бўлиши ҳар бир халқнинг ўз менталитетига мос ва хос. Ўзаро муносабат, мурожаат қилиш жараёнидаги ўзни тутиш ва фикр алмашувлар муомала маданияти тушунчасида уйғунлашади. Муносабат, мурожаат, мулоқот, мунозара, мубоҳаса, муҳокама, мулоҳаза сингари тушунчаларнинг барчаси муайян миллатнинг тийнатига мос бўлган зийнатлар бўлиб, у этик ва эстетик меъёрлар, қоидалар билан амалга оширилади. Мулоқот қисман монологик, асосан, диалогик, полилогик шаклда бўлади. Бошқача айтганда, икки ёки ундан ортиқ кишиларнинг ўзаро муносабатларида реаллашади. Дунё гўзаллик қонуниятларига биноан қуриларкан, демак, инсонннинг хулқи ва...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Muomala madaniyati

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

(Risola) Muqaddima Uchta tushuncha zamon va makon tanlamaydi. Bular so‘zlash, tinglash va anglashdir. Odamzot yaralibdiki, o‘zaro munosabat jarayonida ana shu uch birlikka amal qilib kelinadi. Buning namoyon bo‘lishi har bir xalqning o‘z mentalitetiga mos va xos. O‘zaro munosabat, murojaat qilish jarayonidagi o‘zni tutish va fikr almashuvlar muomala madaniyati tushunchasida uyg‘unlashadi. Munosabat, murojaat, muloqot, munozara, mubohasa, muhokama, mulohaza singari tushunchalarning barchasi muayyan millatning tiynatiga mos bo‘lgan ziynatlar bo‘lib, u etik va estetik me’yorlar, qoidalar bilan amalga oshiriladi. Muloqot qisman monologik, asosan, dialogik, polilogik shaklda bo‘ladi. Boshqacha aytganda, ikki yoki undan ortiq kishilarning o‘zaro munosabatlarida reallashadi. Dunyo go‘zallik qonuniyatlariga binoan qurilarkan, demak, insonnning xulqi va...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Муқаллидлик санъати

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Санъат турлари ва шаклларининг ривожи диалектик жараён бўлиб, улар даврлар ўтиши билан ўзига хослик касб этиб, ривожланиб боради. Ўзбек миллий санъати тарихида ҳам хилма-хил жанрлар бўлганлиги маълум. Улардан баъзилари унутилиб кетган, айримлари давр ҳамда ижтимоий шароит тақозосига кўра, ўз ривожини тўхтатган ёхуд тор доирада сақланиб қолган. Бунга оммавий қўшиқчилик, бир пайтлар машҳур ва мақбул бўлган қиссахонлик, қиссагўйлик санъатларининг тарихий тақдирини мисол қилиб кўрсатиш мумкин. Мавзуимизга асос бўлаётган – муқаллидлик ҳам ана шундай санъат турларидан бири бўлиб, у ўзига хос тарихга ва анъанага эга. “Фарҳанги забони тожик” (М.1969, 793- бет) китобида ёзилишича, “муқаллид” арабча сўз бўлиб, кишиларнинг қилиқ ва сўзларига тақлид ва...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Muqallidlik san’ati

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

San’at turlari va shakllarining rivoji dialektik jarayon bo‘lib, ular davrlar o‘tishi bilan o‘ziga xoslik kasb etib, rivojlanib boradi. O‘zbek milliy san’ati tarixida ham xilma-xil janrlar bo‘lganligi ma’lum. Ulardan ba’zilari unutilib ketgan, ayrimlari davr hamda ijtimoiy sharoit taqozosiga ko‘ra, o‘z rivojini to‘xtatgan yoxud tor doirada saqlanib qolgan. Bunga ommaviy qo‘shiqchilik, bir paytlar mashhur va maqbul bo‘lgan qissaxonlik, qissago‘ylik san’atlarining tarixiy taqdirini misol qilib ko‘rsatish mumkin. Mavzuimizga asos bo‘layotgan – muqallidlik ham ana shunday san’at turlaridan biri bo‘lib, u o‘ziga xos tarixga va an’anaga ega. “Farhangi zaboni tojik” (M.1969, 793- bet) kitobida yozilishicha, “muqallid” arabcha so‘z bo‘lib, kishilarning qiliq va so‘zlariga taqlid va...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Табиат билан сирлашиб

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Сўз билан манзаралар яратилади, тасаввур ва таассуротлар жонланади, қалбингиз энтикиш, ҳиссиёт ва чексиз туйғулар билан бойийди. Муҳаббатни ҳам, нафратни ҳам ҳис этасиз. Булар аслида, сўзнинг чексиз қудратидан, санъаткорнинг сўздан фойдалана олиш иқтидоридандир. Мусаввирнинг нигоҳи, “айтар сўзи” рангоранг бўёқлар билан. Табиат билан суҳбатлаша оладиган, жамият қиёфатини инсонлар юзу кўзи орқали тасвирлай оладиган, бўёқларни ўз қалб измига бўйсундириш истеъдодига эга бўлган рассомлардан бири Ортиқали Қозоқовдир. Улар ижодида муҳим ва муқим ўрин тутган расмлари кўргазмаси Миллий санъат марказининг кўргазмалар залида бўлиб ўтди. Турли соҳа вакиллари, аниқроғи, Ортиқали дўстимизнинг мухлислари билан зал гавжум бўлди. Телерадиокомпаниянинг турли каналларидан келган мухбир ва шарҳловчилар интервьюлар олиш билан оввора...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Tabiat bilan sirlashib

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

So‘z bilan manzaralar yaratiladi, tasavvur va taassurotlar jonlanadi, qalbingiz entikish, hissiyot va cheksiz tuyg‘ular bilan boyiydi. Muhabbatni ham, nafratni ham his etasiz. Bular aslida, so‘zning cheksiz qudratidan, san’atkorning so‘zdan foydalana olish iqtidoridandir. Musavvirning nigohi, “aytar so‘zi” rangorang bo‘yoqlar bilan. Tabiat bilan suhbatlasha oladigan, jamiyat qiyofatini insonlar yuzu ko‘zi orqali tasvirlay oladigan, bo‘yoqlarni o‘z qalb izmiga bo‘ysundirish iste’dodiga ega bo‘lgan rassomlardan biri Ortiqali Qozoqovdir. Ular ijodida muhim va muqim o‘rin tutgan rasmlari ko‘rgazmasi Milliy san’at markazining ko‘rgazmalar zalida bo‘lib o‘tdi. Turli soha vakillari, aniqrog‘i, Ortiqali do‘stimizning muxlislari bilan zal gavjum bo‘ldi. Teleradiokompaniyaning turli kanallaridan kelgan muxbir va sharhlovchilar intervyular olish bilan ovvora...

28 Апрель

0 Comments

Sticky

MAMLAKATLAR MAVZUIDAGI MUHIM, MUKAMMAL MANBA

Posted by kabus

in kitoblar

Shunday kitoblar borki, ularga har kuni ehtiyoj sezasan. Bular lug‘at va qomus tarzidagi kitoblardir. shuning uchn ham, balki "Qobusnoma"ning asrlar osha qo‘lma-qo‘l bo‘lib kelayotganining siri ham shundadir. Chunki bunday mazmundagi kitoblar ma'lumot beradi, o‘ylantiradi va ruhlantiradi. Shuning uchun ham ularni tarixga guvoh, taqdirga hamroh kitoblar sifatida e'zozlash o‘rinlidir. Kundalik hayot uchun qo‘llanma, keng qamrovli bilim uchun yo‘llanma bo‘ladigan kitoblar qadrga, e'zozga loyiq. 848 sahifadan iborat bo‘lgan ''Dunyo mamlakatlari: Avstraliyadan Hindistongacha'' deb nomlangan ta'bir joiz bo‘lsa, aytish mumkinki, "tosh bosadigan" katta bir kitob mana, qo‘limda turibdi. Muallifi ham sizga yaxshi tanish. Iqtidorli jurnalist, xalqaro va siyosiy mavzudagi maqolalari bilan e'tiborga tushgan yosh...

27 Апрель

0 Comments

Sticky

NUFUZLI XALQARO KONFERENSIYANING YAKUNIY NATIJALARI

Posted by Rahimboy

in Yangiliklar

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Ilmtalab va ma’rifatparvar jamiyat ikkita narsaga qizg‘onadi. Biri mas’ullik talab etiladigan vaqt, ikkinchisi bilim manbai bo‘lgan kitob. Har ikkalasining qadriga etadigan jamiyatning iqboli yuksak, istiqboli porloq baland bo‘ladi. CHunki ta’limning talabi har ikkalasidan unumli va o‘rinli foydalanishdir. Taraqqiyotni ta’minlaydigan ong-u shuur va ijtimoiy tafakkur ana shulardan kuch oladi. Prezidentimiz e’tirof etganidek, yangi fikr, yangi g‘oya bo‘lmasa taraqqiyot va har tomonlama rivojlanish ham bo‘lmaydi. Bu esa kitobga, ta’limga yuqori darajadagi e’tibor bilan bog‘liq. SHunday ekan, har xil sharoit va har xil vaziyatda ham unga e’tiborni aslo, susaytirmaslik zarur. Bu davr talabi, zamon taqozosidir. Koronavirus pandemiyasi sabab ta’lim tizimiga e’tibor bir soniyada...

27 Апрель

0 Comments

Sticky

Илм ва ақл фаолият мезони

Posted by Rahimboy

in ТИЛ ТАРАҚҚИЁТ ТАРОЗИСИ

[vc_row triangle_shape="no"][vc_column][vc_column_text]Баъзи масалаларни ҳал этишда ҳис-туйғу билан ақл келиша олмай қолади. Ҳис-туйғуга эрк бериб, ақл ожиз қолган ҳолда, қилинган хулосада холислик бўлмайди, бир томонлама ҳукм бўлади. Шунинг учун ҳам ақл чиғириғидан ва қалб призмасидан ўтказиб айтилган фикр жўяли ва асосли бўлади. Тил масаласида интернет тармоқлари ва оммавий-ахборот воситаларидаги чиқишлар, эътироф ва эътирозлар ана шу мезонга қурилгани билан характерланади. Кўпинча, аёл кишилар ҳис-туйғу жиловига асосланиб фикр билдиришга мойил бўлса, эркакларда ақл тизгини устунлик қилади, дейишади. Буни мен ҳаётда кўп кузатганман. Шундай масалалар борки, уларга жиддий ёндашиб, умуманфанфаатлардан келиб чиққан ҳолда, мулоҳаза билдириш жўялидир. Давлат тили масаласи ана шундай муаммолардан биридир. Бир...