29 Апрель

Sticky

O’zi, so’zi joiz voiz

Bor edi bir zamonda, Rabot degan tomonda. Donishmand voiz edi So’zlari joiz edi. Hamma uni tinglardi, Tinglab turib anglardi. Unga bo’lgan havasmand Farzand, shogir, arjumand. Biri dedi: ey ustoz, Sizga yorliqdir e’zoz. Menga so’z hunarini Hunardan unarini O’rgatsangiz deb keldim, Obro’ shunda deb bildim. Qancha bo’lsada haqqi To’laydi otam naqdi Bidirlardi tinmayin Ustoz hayron: bundayin Shogirdni ko’rmagandim Unga yuz burmagandim To’xta demagunimcha Yo’qsa kun botmaguncha Shogird to’xtamas edi Ustoz “jim, bir pas”- dedi Seni tushundim, bildim Shunday qarorga keldim So’zni so’zga ulaysan Bidillaysan tinmaysan. Boshqalarga nisbatan Uch karra haq to’laysan. “Nega?” dedi, u hayron Cho’chib tushgandek quyon. Ustoz miyig’ida kulib, Uning ahvolin bilib Asta so’zin boshladi, Zimdan nazar tashladi. O’zgalarga nisbatan Senga xizmatim uch bor Kuch sarflashim ham darkor. Jim turib ham tinglashni So’ng oqish ham anglashni Keyin esa so’zlashni, So’zni so’zga ulashni O’rgatishim kerak ekan Yo’qsa gulsiz sen tikan. Tinglash madaniyatdan, Anglash ma’naviyatdan, So’zlashchi ma’rifatdan Xulqu odob...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Тушовланган от

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Уни кўриб томоша қилишарди ва дейишарди: зўр от, чопқир от, топқир от, яхши от, бунақаси йўқ. Ўтган ҳам, кетган ҳам шу монанд гапларни такрорлашарди. Нега кўпкарига қўйишмас экан? Ахир, буни бир неча йиллар олдин пойгада ҳам кўрганмизку? Бугунги кунда ундан нега фойдаланишмайди? Бошқа отларга имкон бермасмикан ё? Кимга зиёни бор экан? От эса ҳаммадан бир хил гапни эшитиб зерикди шекилли, юлдузни кўзлаб кишнади. Куч-ғайрати тошиб, олд оёқларини кўтариб ҳаракат қилди, тушовлангани ёдига тушиб яна шашти қайтди. Бошини қуйи солди. Оғир тин олди. Отхонада турар, бериладиган суви, ем-хашаки ҳам қизиқтирмасди уни. Кишанланган одамзотнинг арз доди оғзида, тушовланган отники эса бўғзида. Қулоқ солганларга ҳам,...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Tushovlangan ot

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

Uni ko‘rib tomosha qilishardi va deyishardi: zo‘r ot, chopqir ot, topqir ot, yaxshi ot, bunaqasi yo‘q. O‘tgan ham, ketgan ham shu monand gaplarni takrorlashardi. Nega ko‘pkariga qo‘yishmas ekan? Axir, buni bir necha yillar oldin poygada ham ko‘rganmizku? Bugungi kunda undan nega foydalanishmaydi? Boshqa otlarga imkon bermasmikan yo? Kimga ziyoni bor ekan? Ot esa hammadan bir xil gapni eshitib zerikdi shekilli, yulduzni ko‘zlab kishnadi. Kuch-g‘ayrati toshib, old oyoqlarini ko‘tarib harakat qildi, tushovlangani yodiga tushib yana shashti qaytdi. Boshini quyi soldi. Og‘ir tin oldi. Otxonada turar, beriladigan suvi, em-xashaki ham qiziqtirmasdi uni. Kishanlangan odamzotning arz dodi og‘zida, tushovlangan otniki esa bo‘g‘zida. Quloq solganlarga ham,...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Тарози

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Ақлни тарозига тортиб бўлмайди. Мабодо шундай бўлса, тортган ҳам, торттирган ҳам доно эмас. Бир ҳовуч буғдой ёки тилломидики тортилса. Таълим, тарбия, тафаккур ва тараққиётни ҳам тарозига қўйиб ўлчаб бўлмайди. Лекин рамзий маънода, қўлланилишини нозик дидли китобхонлар яхши тушунишади. Навбатдаги китобимнинг саҳифасини тайёрлаётган пайтда дизайнерга кўриб турганингиздек, шаклда ишлов беришини тайинладим. Таълимли ва тарбияли инсон етук онг-у тафаккурга эга бўлиб интилгандагина жамиятда чинакам тараққиёт бўлишини, ана шу тўртта тушунча бир-биридан куч олишини эътироф этиб донолик қилмоқчи эмасман. Тарозининг тепа қисмидаги “IQ”ни кўриб, у нима деювчиларга ҳайронман. Ҳазиллашиб “илмнинг қуввати”, “имоннинг қудрати” ёки “икромнинг қўғирчоғи” деб қўяман. “IQ” бу интеллектуал коэффициент демакдир. Унинг...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Tarozi

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

Aqlni taroziga tortib bo‘lmaydi. Mabodo shunday bo‘lsa, tortgan ham, torttirgan ham dono emas. Bir hovuch bug‘doy yoki tillomidiki tortilsa. Ta’lim, tarbiya, tafakkur va taraqqiyotni ham taroziga qo‘yib o‘lchab bo‘lmaydi. Lekin ramziy ma’noda, qo‘llanilishini nozik didli kitobxonlar yaxshi tushunishadi. Navbatdagi kitobimning sahifasini tayyorlayotgan paytda dizaynerga ko‘rib turganingizdek, shaklda ishlov berishini tayinladim. Ta’limli va tarbiyali inson etuk ong-u tafakkurga ega bo‘lib intilgandagina jamiyatda chinakam taraqqiyot bo‘lishini, ana shu to‘rtta tushuncha bir-biridan kuch olishini e’tirof etib donolik qilmoqchi emasman. Tarozining tepa qismidagi “IQ”ni ko‘rib, u nima deyuvchilarga hayronman. Hazillashib “ilmning quvvati”, “imonning qudrati” yoki “ikromning qo‘g‘irchog‘i” deb qo‘yaman. “IQ” bu intellektual koeffitsient demakdir. Uning...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Улуғбекнинг улуғлиги

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Уни Абдулла Қодирий номидаги Тошкент Давлат маданият институтида ўқиб юрган пайтлариданоқ, яхши танийман. Отаси Азимбой аканинг айтишича, унинг ёшлигидан Ўзбекистон ва Туркманистон халқ артисти Бобомурод Ҳамдамовга ҳавас қилиб уларнинг ижросидаги қўшиқларни хиргойи қилишни, уларга ўхшатиб ашула айтишни канда қилмас экан. Мусиқа мактабига бориб ўқишни орзу қилган. Маълум муддат у ЎзТВ қошидаги “Булбулча” ансамблида ҳам таҳсил олган. У ерда, айниқса, унга меҳр билан қараган устазода санъаткор Шермат Ёрматовнинг ҳиссаси катта бўлганини у миннатдорлик билан эслаб юради. Санъат йўлидан бориш, умр мазмунини санъат билан боғлаш ва шу йўлда ўқишни астойдил исташ, интилиш унга ҳеч тинчлик бермасди. Бу ният мактабни битказгандан кейин амалга...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Ulug‘bekning ulug‘ligi

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

Uni Abdulla Qodiriy nomidagi Toshkent Davlat madaniyat institutida o‘qib yurgan paytlaridanoq, yaxshi taniyman. Otasi Azimboy akaning aytishicha, uning yoshligidan O‘zbekiston va Turkmaniston xalq artisti Bobomurod Hamdamovga havas qilib ularning ijrosidagi qo‘shiqlarni xirgoyi qilishni, ularga o‘xshatib ashula aytishni kanda qilmas ekan. Musiqa maktabiga borib o‘qishni orzu qilgan. Ma’lum muddat u O‘zTV qoshidagi “Bulbulcha” ansamblida ham tahsil olgan. U erda, ayniqsa, unga mehr bilan qaragan ustazoda san’atkor SHermat YOrmatovning hissasi katta bo‘lganini u minnatdorlik bilan eslab yuradi. San’at yo‘lidan borish, umr mazmunini san’at bilan bog‘lash va shu yo‘lda o‘qishni astoydil istash, intilish unga hech tinchlik bermasdi. Bu niyat maktabni bitkazgandan keyin amalga...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Табиат билан сирлашиб

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Сўз билан манзаралар яратилади, тасаввур ва таассуротлар жонланади, қалбингиз энтикиш, ҳиссиёт ва чексиз туйғулар билан бойийди. Муҳаббатни ҳам, нафратни ҳам ҳис этасиз. Булар аслида, сўзнинг чексиз қудратидан, санъаткорнинг сўздан фойдалана олиш иқтидоридандир. Мусаввирнинг нигоҳи, “айтар сўзи” рангоранг бўёқлар билан. Табиат билан суҳбатлаша оладиган, жамият қиёфатини инсонлар юзу кўзи орқали тасвирлай оладиган, бўёқларни ўз қалб измига бўйсундириш истеъдодига эга бўлган рассомлардан бири Ортиқали Қозоқовдир. Улар ижодида муҳим ва муқим ўрин тутган расмлари кўргазмаси Миллий санъат марказининг кўргазмалар залида бўлиб ўтди. Турли соҳа вакиллари, аниқроғи, Ортиқали дўстимизнинг мухлислари билан зал гавжум бўлди. Телерадиокомпаниянинг турли каналларидан келган мухбир ва шарҳловчилар интервьюлар олиш билан оввора...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Tabiat bilan sirlashib

Posted by Rahimboy

in IJODIYOT

So‘z bilan manzaralar yaratiladi, tasavvur va taassurotlar jonlanadi, qalbingiz entikish, hissiyot va cheksiz tuyg‘ular bilan boyiydi. Muhabbatni ham, nafratni ham his etasiz. Bular aslida, so‘zning cheksiz qudratidan, san’atkorning so‘zdan foydalana olish iqtidoridandir. Musavvirning nigohi, “aytar so‘zi” rangorang bo‘yoqlar bilan. Tabiat bilan suhbatlasha oladigan, jamiyat qiyofatini insonlar yuzu ko‘zi orqali tasvirlay oladigan, bo‘yoqlarni o‘z qalb izmiga bo‘ysundirish iste’dodiga ega bo‘lgan rassomlardan biri Ortiqali Qozoqovdir. Ular ijodida muhim va muqim o‘rin tutgan rasmlari ko‘rgazmasi Milliy san’at markazining ko‘rgazmalar zalida bo‘lib o‘tdi. Turli soha vakillari, aniqrog‘i, Ortiqali do‘stimizning muxlislari bilan zal gavjum bo‘ldi. Teleradiokompaniyaning turli kanallaridan kelgan muxbir va sharhlovchilar intervyular olish bilan ovvora...

29 Апрель

0 Comments

Sticky

Саҳна нутқи муаммоларига доир қайдлар

Posted by Rahimboy

in ИЖОДИЁТ

Нотиқ, нутқ, мантиқ. Булар бир ўзакдан ясалган арабча сўзлардир. Ҳар қандай нотиқ нутқи мантиқдан четда бўлса, у вайсақилик, сафсатабозликдир. Нотиқ нутқининг аниқлиги талаффуз ва тафаккурнинг тиниқлиги билан вобаста. Шундай экан, ижтимоий-бадиий нутқнинг узвий бир бўлаги саҳна нутқи муаммолари ҳам доимо долзарблигича қолади. Нотиқлик улкан дарахт бўлса, нотиқлар унинг шоху новдалари, нутқ мевалари, мантиқ эса унинг теран томиридир. Саҳна нутқи ва нотиқ (минбар) нутқи. Биринчисида ижровийлик бирламчи ўринда бўлиб, унда актёрнинг адабий тилнинг қонун-қоидаларига мувофиқ аниқ ва тиниқ талаффуз қоидаларига амал қилиши тушунилади. Иккинчисида ижодийлик устун бўлиб, вазиятга, мавзуга мос хос сўзни топиб айта олиш орқали жамоага ўзини рослаш, хослаш ва мослаш...