USTOZGA EHTIROM
Inson qayerda tug‘ilib o‘smasin, ilm-ma’rifatga intilsa uning hayoti sermazmun bo‘ladi, baxt-u omad unga peshvoz chiqadi. Gap Maxmud Ehedovich Mamedshaxov haqida.
Ularni O‘qituvchi va murabbiylar kuni munosabati samimiy tabriklar ekanmiz, hayot va ijod yo‘li bilan qiziqlik. So‘ngra hayot yo‘liga nazar tashlash asosida shularni gapirib berdi.
“Men 1946 yil 15 iyun, Rossiya, Dog‘iston, Axtin tumani, Kurush qishlog‘i bo‘ladimi kechdi
Men 1964 yilda o‘rta maktabni tugatgach, Rostov na Don shahrining temir yo‘l muhandislari institutiga o‘qishga kirdim va 1969 yilda uni tugatdim. Institutni tugatgach, meni TIQXMMI ga yuborildim. 1971-yilda Moskva Energetika institutining aspiranturasiga o‘qishga kirdim va 1974-yilda nomzodlik dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qildim. TIQXMMIda mehnat faoliyatimni davom ettirdi. Assistentdan fakultet dekanigacha bo‘lgan turli lavozimlarda ishladi. 1987-yilda Moskva transport muhandislari institutida doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi. 2001-2015 yillarda Maxachkaladagi universitetda professor, so‘ngra fakultet dekani lavozimlarida ishladim. Hozirda men TIQXMMIda “E va M” kafedrasida professor lavozimida ishlayman.
Ta’lim sohasida faoliyat yuritayotib, ma’ruzalar o‘qidim, laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar olib bordim, diplom va kurs loyihalari, shuningdek, bakalavriat va magistratura bosqichida talabalarning ilmiy loyihalariga rahbarlik qildim. Ilmiy-tadqiqot ishlarim natijalarini o‘quv jarayoniga, jumladan, ixtisoslashtirilgan sinov qurilmalariga tatbiq etdim. Men yangi ma’ruzalar turkumi va laboratoriya loyihalarini yaratdim va o‘quv jarayoniga tatbiq etdim.
Mening ilmiy tadqiqotim natijalari, metallarga maxsus qo‘shimchalar kiritish shaklida, Moskvadagi AIT institutida, Shcherbinka sinov halqasida (Moskva) qo‘llanildi.
Fanga qo‘shgan alohida hissam sifatida men harakatlanuvchi chegaralari bo‘lgan tishli strukturaning yopiq hududlarida ko‘p o‘lchovli elektromagnit va issiqlik jarayonlarini hisoblash uchun yaratgan yangi nazariyamni ta’kidlamoqchiman. Ushbu nazariya uzluksiz magnit zanjirli chiziqli motorlarning konstruksiyalarini optimallashtirish uchun asos bo‘ldi. U turli mamlakatlarda nashr etilgan va muhokama qilingan.
Tadqiqotim natijalaridan talabalar uchun ma’ruza materiali sifatida ham foydalanaman. Ushbu natijalar asosida aniq amaliy qo‘llanmalarga ega yangi laboratoriya loyihalari yaratildi.”
Mana, ustasining hayot yo‘li.
Mamlakatimizda 1 oktyabr – O‘qituvchi va murabbiylar kuni keng nishonlanadi. Bu kun nafaqat ustozlarni sharaflash, balki ta’lim sohasidagi yutuq va kamchiliklarni tahlil qilish, kelgusi vazifalarni belgilash uchun ham muhim fursatdir. Shu munosabat bilan, Irrigatsiya universitetida tahsil olgan va ustozlarga doimo yuksak ehtirom bilan qaragan Mahmud Ehedovich Mamedshaxovning fikrlariga murojaat qilamiz.
Mahmud Mamedshaxovning ta’kidlashicha, ustozlik – mas’uliyatli va sharafli kasb. Ustoz nafaqat bilim beradi, balki yosh avlodni tarbiyalaydi, ularga hayot yo‘lini ko‘rsatadi. Shuning uchun ham ustozning shaxsiyati, ma’naviyati va kasbiy mahorati yuksak bo‘lishi kerak.
“Men ta’lim muassasalarida o‘qigan yillarimda ko‘plab ajoyib ustozlardan ta’lim oldim. Ularning bilimlari, tajribalari va insoniy fazilatlari menga katta ta’sir ko‘rsatdi. Ustozlarimning saboqlari menga hayotda to‘g‘ri yo‘l topishga yordam berdi”, – deydi Mahmud Mamedshaxov.
Shu bilan birga, Mahmud Mamedshaxov ta’lim sohasidagi ayrim muammolarni ham tanqid qiladi. Uning fikricha, ayrim ustozlar o‘z kasbiga yetarlicha mas’uliyat bilan qaramaydilar, o‘z bilimlarini muntazam ravishda oshirib bormaydilar. Bu esa ta’lim sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
“Afsuski, hozirgi kunda ham o‘z ustida ishlamaydigan, zamonaviy bilim va texnologiyalarni o‘zlashtirmagan ustozlar uchrab turadi. Bunday ustozlar yoshlarga sifatli ta’lim bera olmaydilar”, – deydi Mahmud Mamedshaxov.
Uning fikricha, ta’lim sohasidagi muammolarni hal qilish uchun quyidagi choralarni ko‘rish zarur:
- Ustozlarning malakasini muntazam oshirib borish.
- Ustozlarning ijtimoiy maqomini ko‘tarish.
- Ta’lim jarayoniga zamonaviy texnologiyalarni joriy etish.
- Ta’lim sifatini nazorat qilish tizimini takomillashtirish.
Xulosa qilib aytganda, Mahmud Mamedshaxov ustozlarga yuksak ehtirom bilan qaragan holda, ta’lim sohasidagi mavjud muammolarni tanqid qiladi va ularni hal qilish yo‘llarini ko‘rsatadi. Uning fikrlari ta’lim sohasini rivojlantirishga qaratilgan sa’y-harakatlarga munosib hissa qo‘shadi.
Ustozga uzun va sermazmun umr tilab hamisha sog‘-u omon bo‘lishlarni tilab qolamiz. Bayramingiz muborak bo‘lsin!
Rahimboy Jumaniyozov, O‘zbekiston Yozuvchilar va Jurnalistlar uyushmalari a’zosi, professor
